کد مطلب:33814 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:127

«توكل» نیز از دیگر مفاهیم قرآنی است كه با مفهوم «پناهنده شدن به خداوند »، مناسبت تام دارد. واژه ی «توكل»، چندین بار در قرآن آمده است. در سوره ی طلاق و در ضمن آیاتی كه شدیدا فقهی است، سخن از تقوی و توكل رفته است:

... و من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتوكل علی الله فهو حسبه ان الله بالغ امره قد جعل الله لكل شی ء قدرا (طلاق، 3 و 2)

... خداوند برای كسی كه تقوی پیشه كند مفری قرار خواهد داد و از جایی كه گمان نمی برد او را روزی خواهد رساند و هر كس بر خداوند توكل كند، خدا او را كفایت می كند. به راستی كه خداوند به مقصود خود خواهد رسید و برای هر چیز حد و اندازه ای نهاده است.

[صفحه 369]

به تعبیر مرحوم علامه طباطبایی این آیه از غرر آیات قرآنی در باب توكل است. در سایر آیات، مفهوم توكل به این اندازه شكافته نشده است. وقتیكه ابوذر را از مدینه تبعید كردند، امیرالمومنین (ع) برای دلداری او مضمون همین آیه را به وی گوشزد فرمودند:

و لو ان السموات و الارضین كانتا علی عبد رتقا ثم اتقی الله لجعل الله له منها مخرجا و لا یونسنك الا الحق و لا یوحشنك الا الباطل (نهج البلاغه، خطبه ی 130)

و اگر درهای آسمان و زمین بر بنده ای بسته باشد و او تقوی بورزد خداوند برای او مفری قرار خواهد داد. مواظب باش كه جز حق چیزی با تو مانوس نباشد و جز باطل چیزی تو را نترساند.

در ابتدای سوره ی ابراهیم نیز سخن از توكل رفته است. پیامبران برای مخالفانشان كه از ایشان معجزه می خواهند، توضیح می دهند كه: خداوند بر پاره ای از بندگانش منت گذارده و آنها را به درجه ی نبوت رسانیده است و اگر بخواهد، اعجاز را نیز میسر می نماید.

و ما لنا الا نتوكل علی الله و قد هدینا سبلنا و لنصبرن علی ما اذیتمونا و علی الله فلیتوكل المتوكلون (ابراهیم، 12)

چرا ما بر خدا توكل نكنیم؟ خدایی كه تاكنون راهها را به ما نشان داده است. ما بر آزار شما صبر خواهیم كرد و متوكلان باید بر خدا توكل كنند.

صفحه 369.